Kiến ba khoang có tên khoa học là Paederus fuscipes Curtis, thuộc Họ Staphilinidae (cánh cụt), Bộ Colleoptera (Cánh cứng), Lớp Insecta (Côn trùng), Ngành Động vật.

1.    Cách nhận biết kiến ba khoang

Về mặc hình thái học của kiến ba khoang rất đặc biệt: thân hình thon, dài như hạt thóc (dài 1-1.2cm, ngang 2-3mm), nhiều màu sắc khác nhau, nhìn giống con kiến; do đó, người ta hay gọi với nhiều tên khác nhau như kiến hoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong,…

Loài kiến ba khaong có 3 đôi chân, bụng có đốt, trong đó có một đốt màu đỏ, bay và chạy rất nhanh; cơ thể đôi khi màu cam tối, hay sậm màu và nhọn ở vùng bụng, vùng bụng trên và đầu màu đen, vùng trên giữa phát quang ngũ sắc, óng ánh màu xanh, đính kèm đôi cánh cứng (elytra). Một đôi cánh trong suốt gấp lại gọn gàng và dấu bên dưới cánh cứng. Ban ngày, kiến ba khoang sẽ được nhìn thấy bò lê, hoặc bò nhanh ở quanh và giấu cánh tương tự như kiến. Khi bất thường, nó tăng kích thước phần bụng lên, có cử chỉ đe dọa như con bọ cạp và bản thân chúng cũng có thể bay và chạy nhanh trên nước.

Kiến ba khoang sống ở đâu?

Kiến ba khoang sống ở những ven ruộng, quanh gốc rạ, bãi cỏ, gần vùng nước, tuộng rau, trong những nơi đang xây dựng. Trong thân kiến có chất Pederine (C24H43O9N), có thể gây cháy, bỏng da giống như chất của cangtadin của sây ban miêu và chất phospho của “con giời”.

Kiến ba khoang là loài an wboj thường thây trên các ruộng lúa, môi trường trường học, ký túc xá, khu ở trọ, nhà ở tập thể của công nhân ngoại ô thành phố, có cỏ mọc xung quanh. Chúng chui vào tổ sâu để ăn thịt từng con khi khi ruộng lúa xuất hiện sâu rầy và khi vào mùa gặt lúa chúng chuyển đối tượng thành những con rầy nâu, bò hóng xuất hiện ở bóng đèn neon trong nhà.

Trong suốt mùa mưa, bão, lũ lụt, các loại côn trùng này thường di chuyển đến những nơi khô ráo hơn. Sau những ngày mưa lũ ngập đồng ruộng, ao hồ thì vào ban đêm, kiến ba khoang thường theo côn trùng theo ánh đèn bay vào nhà. Chúng ta thường lấy tay đập và chà sát côn trùng nhưng vô tình côn trùng đó lại chính là kiến ba khoang làm cho chất Pederin có trong côn trùng rơi vào da. Có khi côn trùng rơi vào bể tắm, bồn tắm hoặc bám vào khăn mặt, quần áo.

2.    Tác hại do kiến ba khoang gây ra đối với con người

Thông qua các vết đốt, lượng độc tố truyên sang người rất nhỏ nên chỉ làm da nổi mọng nước, ngứa rát, khi gãi vết thương sẽ vỡ ra, gây lở loét, dẫn tới viêm da.

Đặc biệt, Pederin sẽ lan nhanh khi người bệnh đập kiến trên da, khiến vùng bị thương lan nhanh và rộng.  Hơn nữa, khi độc tố này tiếp xúc với da sẽ cộng sinh dính da vào khiến mức độ tổn thương tăng cao.

Tác hại của kiến ba khoang không gây nguy hiểm tới tính mạng, thông thường chỉ gây tổn thương da và vị trí viêm da phổ biến nhất là vùng đầu mặt, cổ tay, chân, hong, lưng. Đặc biệt tổn thương da nặng nhất, lan tỏa rộng nhất là ở phần da mềm. Triệu chứng phồng rộp da, có thể xuất hiện sau khi tiếp xúc với độc tố từ 12-36 tiếng. Nếu không chữa trị tình trạng viêm da sẽ trở sang loét, khi đó những tổn thương này sẽ có dạng là đường thẳng dài , hay hình chữ Y,… tùy theo cách ta giết chúng.

Viêm da có dạng giống như tổn thương do bệnh Zona. Vết phồng thường xuất hiện độ một ngày sau khi bị dính độc tố. Nếu được trị thì sau một tuần sẽ hết. Nếu điều trị muộn, tổn thương da có thể để lại sẹo đỏ đến nhiều tháng mới hết. Nếu độc tố của chúng dính vào mắt sẽ gây ra viêm kết mạc và sưng nề phần mềm quanh mắt, có trường hợp mù tạm thời.

3.    Cách phòng chống kiến ba khoang

-         Trước khi sử dụng quần áo, khăn lau mặt thì chúng ta phải xem xét kỹ (dùng một tờ giấy cho kiến bò sang nếu phát hiện ra chúng)

-         Cần phải đóng cửa hoặc làm lưới ngăn cồn trùng khi sinh hoạt và làm việc dưới bóng đèn neon

-         Buông rèm, che ánh sáng lọt ra ngoài thu hút kiến ba khoang.

-         Cần vệ sinh môi trường xung quanh

-         Sử dụng bình xịt gia dụng, xịt vào các chân tường, bậc cửa ra vào, cửa sổ ngăn kiến bò vào nhà.

-         Sử dụng các loại bẫy đèn để dẫn dụ và bắt kiến

-         Nên thổi bay thì vì dùng tay đập khi kiến rơi vào da

-         Nhanh chóng rửa chổ tiếp xúc với chất độc của kiến dưới vòi nước